Santorini, ook wel Thira genaamd, is het zuidelijkste eiland van de Cycladen, het is 76 km2 groot, heeft ongeveer 10.000 inwoners en ligt ten noorden van Kreta.
Santorini is ongetwijfeld één van de mooiste eilanden van Griekenland. Als men per boot de krater binnen komt varen heeft men een schitterend uitzicht op Fira, de hoofdstad van het eiland welke hoog boven de zee (260 meter) op de rand van de krater gelegen is.
Santorini is het overblijfsel van een vulkaan die 1450 v. Chr op een verwoestende manier is uitgebarsten, het hart van de krater en een gedeelte van de kraterwand is in zee gestort zodat men nu met de boot de oude krater kan binnenvaren. De steil uit zee oprijzende kraterwand bestaat uit grijze, witte en roodbruine lagen met zwarte lava en biedt een schitterend schouwspel. Vooral het uitzicht op Fira, dat mooi stralend wit op de rand van deze 260 m hoge kraterwand ligt, is magnifiek.
De uitbarsting was zo hevig dat vloedgolven van ruim 100 meter hoog zelfs de noordkusten van Kreta verwoestten, sommige wetenschappers beweren dat het gezonken deel het lang gezochte eiland Atlantis is.
Vanuit Fira heeft men schitterende uitzichten over de restanten van de krater terwijl het plaatsje zelf vele mooie nauwe, schilderachtige straatjes heeft en natuurlijk zijn de vele kerken met hun blauwe daken een lust voor het oog. De foto's hiervan zijn dan ook op vele kalenders terug te vinden. De Venetiaanse wijk Ta Frangika, gelegen in het noorden van Fira, heeft fraaie mozaïekbestratingen en geschilderde wapens in reliëf op de muren. Om in het haventje van Fira te komen moet men te voet of per ezel 260 meter afdalen over een fraai keienpad. Ten noorden van Fira liggen, eveneens op de kraterrand, nog een tweetal plaatsjes, Finika en Ia, ook vanuit deze plaatsjes heeft men schitterende uitzichten over de oude krater en de 2 kleine vulkanische eilandjes Palea Kameni en Nea Kameni. Deze eilandjes hebben nog verschillende actieve vulkanische kraters, verderop zien we Thirassia, eigenlijk de andere helft van de kraterrand.
Achter Fira loopt het eiland langzaam af naar zee, er liggen verschillende kleine dorpjes waarvan de aan de kust gelegen dorpjes Perissan en Kamari mooie stranden hebben. Op ruim 3 kilometer van Kamari ligt het oude Thera, onder het puimsteen wordt hier de oude stad Thera opgegraven. Ook bij Akrotiri vinden opgravingen plaats, onder het puimsteen van de uitbarsting ligt hier een complete Minoische havenstad met huizen van twee en drie verdiepingen hoog en met fraaie muurschilderingen, deze plek wordt ook wel het historisch Pompei genoemd.
Santorini is waarschijnlijk het beroemdste Cycladeneiland omdat het, in tegenstelling tot de andere eilanden, is ontstaan door de werking van een, tegenwoordig uitgewerkte, vulkaan. Als gevolg hiervan is de westkant van het eiland indrukwekkend met klippen die uit de zee omhoog rijzen. Op die klippen staan dan natuurlijk weer de traditionele witte Griekse huisjes. Vanuit de haven Skala kunt u te voet of per ezel naar het hoofdstadje Fira klimmen. Het uitzicht wat u dan getoond wordt, van Fira naar de Kamenes, twee kleine eilandjes tegenover Santorini, is adembenemend. Overigens zijn er vanaf Santorini dagelijks boottochtjes naar deze twee eilandjes. De meest toeristische plaatsen op Santorini zijn Fira, Firostefani en Imerovigli waar u misschien wel de mooiste zonsondergang van Griekenland kunt beleven.
De bakermat van de Cycladische beschaving ligt op dit eiland maar werd vernietigd door een vulkaanuitbarsting waardoor de helft van het eiland verzonk. Ondanks de werkende vulkaan toont de geschiedenis van Santorini één onafgebroken lijn. In de 11de eeuw v.Chr. kwamen de Doriërs onder aanvoering van Theras waaraan het eiland zijn oude naam heeft te danken. Aan de zuidoostkant van het eiland bouwden de Doriërs op een hoge top het oude 'Thera'. De naam Santorini is recenter; het is een verbastering van 'Santa Irini', de Heilige Irene die door de eilandbewoners in hoge verering wordt gehouden. Tijdens de Peloponnesische oorlog koos het eiland de kant van Sparta om later onder de heerschappij van Athene te vallen. In 1207 verschenen de Venetianen ten tonele onder Marco Sanudo die het eiland opnam in het Hertogdom van Naxos. De Turken veroverden het eiland iets later dan de overige Cycladen (rond 1570) en het werd tegelijk met de rest van deze groep eilanden in 1832 met Griekenland verenigd.